Tên di sản : Đền thờ Lê Quận Công
Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa
Loại di tích :
Di tích lịch sử
Sô quyết định : Số 174/QĐ-UBND
Giới thiệu
Di tích đền thờ Lê Quận Công là vị tướng phong chức quận công, người có công lao với nước với dân lúc đương thời. Khi ông mất được phong là bậc Đại Vương, là phúc thần của dân làng nên gọi là bậc bản thổ.
Đền thờ được xây dựng ở nơi có cảnh đẹp, vị trí linh thiêng ở nơi gần ngã ba sông, từ xa xưa. Song do biến thiên lịch sử và hoàn cảnh địa lí nên đến niên hiệu Tự Đức (1850) đã chuyển từ nội đê vào làng Cẩm Trướng như hiện nay.
Hiện nay đền xây dựng hướng Tây Nam (Tây chếch Nam 30 độ), thuộc thửa đất số 776, với diện tích 270m2, diện tích xây dựng đền 3m2, khu sân và nhà khách 150m2.
Đền thờ Lê Quận Công được xây dựng từ xa xưa, lại dịch chuyển từ nội đê về làng nên đã bị phá vỡ kiến trúc cổ. Chỉ còn là di tích lịch sử văn hóa, phần tiền sảnh được xây dựng theo kiến trúc thời Nguyễn (niên hiệu Tự Đức) gồm bức cuốn 3 cửa, theo kiểu nghinh môn tiền sảnh, giữa cửa chính, hai bên có cửa tả hữu.
Hai bên bức đại tự còn đăp cảnh sinh động như núi trúc hóa long, chim thú. Dãy tiền sảnh là một cảnh thần tiên thu hẹp, một bức tranh nghệ thuật.
Tiếp đến phần điện thờ là một ngôi đền được chuyển dịch sửa chữa lại nên quy mô nhỏ, kết cấu hài hòa gồm ngôi nhà 3 gian, hai hồi hẹp cấy trúc gỗ đơn giản, duy có 2 vì rường ở hai hồi trước là chạm gỗ cầu kì, làm tăng thêm vẻ tôn nghiêm của di tích.
Phần nền lát gạch tạo 3 cấp ở giữa cao, hai bên thấp, phía trước có 1 cấp thấp hơn.
Phần bài trí đồ thờ thì chia các cung bậc. Gian giữa trên cùng là một ban gồm 2 cấp dài 1,32m cấp trên rộng 0,42m, cao 1,02m; cấp dưới rộng 0,50m; cao 0,77m. Là thờ chính 3 vị tổ: thủy tổ ở giữa (Phú trung – tên húy là Trực) cùng bà Từ phong phu nhân. Khởi tổ bên hữu là thống chế đại thần Lê Xuân Hòa, gian bên tả thờ các vị: Phấn Dung, Phúc Hiền, Quốc Thực. Phía trước có sập hương án hội đồng cao: 0,60m, rộng 0,78m, dài 1,32m.
Hương án tiền ngoài cùng là sập hương án sơn son thếp vàng, cao 1,30m; rộng 0,70m; dài 1,32m.
Trước hương án tiền có sập thấp cao 0,71m, rộng 0,90m, dài 1,31m.
Trên các ban thờ còn tương đối đầy đủ đồ thờ cổ như: Long ngai giao ỷ, kiếm, thần vị (thần vị cao: 0.73m, rộng 0,30m; long ngai to cao 0,90m, sâu 0,36m, rộng 0,44m). Bình hương chân nến, mâm mịch, đài to, đài nhỏ, ống hương…phía trên là bức đại tự.
Hai gian bên tả, hữu thờ các vị gian bên tả: gồm hương án cao 0,80m, rộng 0,64m, dài 1,45m trên các mâm chè cổ, bình hương sứ cổ đài lớn,đài nhỏ. Gian bên hữu có bàn thờ dài 1,45m, rộng 0,64m, cao 0,91m. Trên ban có mâm chè cổ dài 0,58m; rộng 0,41m, cao 0,28m, bình hương sứ cổ.
Tóm lại khuôn viên di tích còn nguyên vẹn. Phần di tích bài trí trang nghiêm, đồ thờ còn tương đối đầy đủ, khang trang, thoáng mát.
Đặc biệt là khu mộ tổ - nơi yên nghỉ của các vị tiền nhân, được đặt ở vị trí trang trọng có thể thủy tụ long chầu (tả long), hổ phục (hữu hổ) có tiền án hậu trẩm. Đó là ở trên ngã ba Bông. Là một gò núi thấp tương đối bằng có mu rùa phía sau là rừng cây xanh tốt. Xung quanh có các địa danh cổ.